Sanatın temel öğeleri, sanatı meydana getiren temel öğelerdir. Bunlar her sanat disiplininde ortak olarak kullanılan unsurlardır.
Sanatın temel öğeleri, bir sanat eserinin bütününü oluşturan yapıtaşlarıdır.
Altı adet temel sanat öğesi vardır:
ÇİZGİ
Çizgi, sanatın en temel ve en eski öğelerinden biridir. Basitçe söylemek gerekirse bir noktanın hareket etmesiyle oluşan izdir.
Görsel sanatlarda şekilleri, formları, sınırları belirlemek, hareket ve yön duygusu yaratmak için kullanılır.
Çizgi Türleri
çapraz, yatay, düz,
kalın, pürüzsüz, tırtıklı,
dalgalı, ince, bulanık, dikey, keskin
ŞEKİL
Çizgi veya renk gibi diğer sanat unsurlarıyla tanımlanan kapalı bir alandır.
İki boyutlu, sınırlı bir dış hat ile tanımlanan görsel unsurdur. Çizgilerle ya da renk geçişleriyle oluşturulabilir.
Şekil Türleri
İki tür şekil vardır:
1. Geometrik Şekiller
İnsan eliyle tasarlanan, ölçülebilen, düzenli şekillerdir.
Üçgen, kare, daire, vb.
2. Organik Şekiller
Doğadaki düzensiz formlardır.
bulutlar, su damlası, yaprak şekilleri, vb.
RENK
Işığın nesnelerden yansıyarak gözümüzde oluşturduğu görsel algı.
Ana Renkler (Birincil Renkler):
Kırmızı, Mavi, Sarı
Bu renkler başka renklerden elde edilemez.
Ara Renkler (İkincil Renkler):
Ana renklerin karışımıyla elde edilir.
Örneğin:
Kırmızı + Sarı = Turuncu
Mavi + Sarı = Yeşil
Mavi + Kırmızı = Mor
Üçüncül Renkler:
Bir ana renk ile bir ara rengin karışımıdır.
Örn: Kırmızı-Turuncu, Sarı-Yeşil
Sıcak renkler: Kırmızı, turuncu, sarı → Enerji, hareket, sıcaklık hissi verir.
Soğuk renkler: Mavi, yeşil, mor → Huzur, sakinlik, mesafe hissi yaratır.
Tamamlayıcı Renkler:
Birbirine zıt olan ve renk çarkında karşı karşıya bulunan renklerdir. Birbirini dengeler ve genellikle güçlü kontrastlar yaratır. Örneğin, kırmızı ve yeşil, mavi ve turuncu, sarı ve mor
DEĞER
Bir rengin açıklık ya da koyuluk derecesidir.
Yani siyah ile beyaz arasında kalan ton skalasıdır.
Sanatın değer öğesi sayesinde bir nesnenin üç boyutlu göründüğünü, ışık aldığını ya da gölgede kaldığını anlayabiliriz.
ALAN
Sanatın temel öğelerinden biri olan alan, bir eserin içindeki nesnelerin düzenini ve ilişkisini belirler. Alan, görsel sanatlarda hem düzlemdeki boşlukları hem de derinliği ifade eder.
>Alan, bir sanat eserinde nesneler arasındaki boşluk veya nesnelerin çevresindeki çevre olarak düşünülebilir. Sanat eseri üzerinde pozitif alan (nesneler) ve negatif alan (boşluklar) vardır. Bu iki öğe, eserin görsel denge ve kompozisyonunu oluşturur.
Alan Türleri
Pozitif Alan:
Nesnelerin kendisi, yani şekiller, figürler veya herhangi bir obje.
Örneğin, bir portredeki kişi veya bir manzara tablosundaki dağlar.
Negatif Alan:
Boşluklar veya nesneler arasındaki boşluklar.
Yani nesnelerin etrafındaki “boşluk” da sanatsal olarak anlam taşır ve genellikle boşluk doldurulmuş hissi yaratır.
Sanat Eserlerinde Alan Öğesi Neden Kullanılır?
Derinlik yaratmak için
Denge ve kompozisyon için
Hareket ve yön kazandırmak için
DOKU
Bir nesnenin dokunsal kalitesine, gerçek ya da algılanan olmasına bakılmaksızın, işaret eder. Doku, bir yüzeyin dokunma hissini yaratmak ya da izleyicinin gözünde bir yüzeyin nasıl hissettirdiği algısını oluşturmak için kullanılan bir öğedir.
Sanat Eserlerinde Kullanılan Dokuların Hissettirdikleri:
pürüzlü, pürüzsüz, parlak, yumuşak, donuk, sert, vb.
Kaynak:
The Art of Seeing Art, Toledo Museum of Art.